Yalnızlık, modern toplumlarda giderek artan bir sorun haline
gelmiştir ve bu durum, bireysel sağlığı ve toplumsal refahı olumsuz etkileyen
ciddi bir halk sağlığı tehdidi olarak değerlendirilmektedir. Dünya Sağlık
Örgütü(DSÖ) sosyal etkileşimi teşvik etmek ve yalnızlık sorununa hızlı çözüm
üretmek için 2023 yılının Kasım ayında yalnızlığı “acil bir sağlık tehdidi”
olarak ilan etti.
Yalnızlık, bireyin
sosyal bağlantı eksikliği yaşaması ve sosyal ilişkilerde istenen derinliği ya
da kaliteyi bulamaması durumunda ortaya çıkan karmaşık bir duygusal tepkidir.
Sosyal izolasyon ise, kişinin sosyal etkileşimlerden fiziksel olarak ayrıldığı bir
durumdur. Bu iki kavram genellikle birbirleriyle ilişkili olarak ele alınır,
ancak yalnızlık, sosyal izolasyonun bir sonucu olabileceği gibi, yalnız olan
kişiler her zaman sosyal olarak izole olmayabilirler.
Yalnızlığın Ölçümü ve Yaygınlığı
Klinik ortamlarda yalnızlık ölçümleri henüz yaygın olarak
kullanılmamaktadır. Ancak araştırma ortamlarında, genellikle "Ne sıklıkta
kendinizi yalnız hissediyorsunuz?" gibi doğrudan bir soruyla ya da
yalnızlıkla ilgili hisler hakkında dolaylı sorularla ölçülür. Örneğin, "Ne
sıklıkta dışlanmış hissediyorsunuz?" gibi sorular sorulabilir. R-UCLA ve
De Jong Gierveld Yalnızlık Ölçeği gibi araçlar bu tür dolaylı ölçümler için
kullanılır. Çocuklar ve ergenlerde yalnızlık ölçümleri için Yalnızlık ve Sosyal
Memnuniyet Anketi, Çocukların Yalnızlık ve Sosyal Memnuniyetsizlik Ölçeği ve
Çocuklar ve Ergenler için Yalnızlık ve Yalnız Olma Ölçeği gibi araçlar
kullanılmaktadır.
Yalnızlığın Sağlık Üzerine Etkileri
Yalnızlık, ölüm oranı, hastalık, sağlık davranışları ve
sağlık hizmeti kullanımı gibi çeşitli olumsuz sağlık sonuçları ile
ilişkilendirilmiştir. Bir meta-analizde, yalnız bireylerin erken ölüm
olasılığı, yalnız olmayan bireylere göre %26 daha fazla bulunmuştur. Ayrıca,
yalnızlık, kardiyovasküler hastalık (koroner kalp hastalığı ve inme dahil),
metabolik sendrom, işlevsel yetersizlik, demans ve hafif bilişsel bozukluk
riskini artırmaktadır. Yalnızlık, zihinsel ve duygusal sağlığı da
etkileyebilir; depresyon, düşük yaşam kalitesi, anksiyete, intihar düşüncesi ve
yaşlı bireylerde yaşlı istismarına karşı duyarlılık ile ilişkilendirilmiştir.
Çocukluktan erken ve orta yetişkinliğe kadar olan dönemde
yalnızlık, davranışsal ve duygusal kendini kontrolü destekleyen yürütücü
kontrol işlevlerinde bozulma ile ilişkilendirilmiştir. Örneğin, ergenler ve
genç yetişkinlerde, yalnız bireyler arasında yeme davranışının kontrolünde
bozulma gözlemlenmiştir. Ayrıca yalnızlık, kötü uyku kalitesi ile de
ilişkilidir. Veriler sınırlı olmakla birlikte, yalnızlık, yaşlı yetişkinler ve
gaziler arasında hastaneye yatış ve yeniden yatış oranlarının artması, hastanede
kalış sürelerinin uzaması ve doktor ziyaretlerinin artması ile
ilişkilendirilmiştir.
Yalnızlığın Azaltılması İçin Stratejiler
1-Toplumsal Müdahaleler:
Sosyal Bağlantıları Teşvik Etme: Toplum düzeyinde sosyal etkinlikler ve programlar düzenleyerek bireylerin sosyal ağlarını genişletmek ve derinleştirmek teşvik edilebilir.
Gönüllülük Programları: Gönüllülük faaliyetleri, bireylerin toplumla daha fazla etkileşim kurmasına olanak tanır ve yalnızlık hissini azaltabilir.
2-Teknolojik Çözümler:
Dijital Platformlar: Sosyal medya ve diğer dijital
platformlar, yalnız bireylerin sosyal bağlantı kurmalarına ve sürdürmelerine
yardımcı olabilir. Ancak bu platformların bilinçli ve dengeli kullanımı
önemlidir.
Teleterapi ve Destek Grupları: Online terapi ve destek grupları, bireylerin psikolojik destek almasını ve başkalarıyla bağlantı kurmasını kolaylaştırabilir.
3-Eğitim ve Farkındalık:
Farkındalık Kampanyaları: Yalnızlık ve sosyal izolasyonun sağlık üzerindeki olumsuz etkileri hakkında toplumda farkındalık yaratmak önemlidir.
Eğitim Programları: Özellikle gençler ve yaşlılar gibi
savunmasız gruplara yönelik eğitim programları, yalnızlıkla başa çıkma
stratejileri geliştirmeye yardımcı olabilir.
Referanslar
- Hawkley, L. C., Buecker, S., Kaiser, T. & Luhmann, M. Loneliness from young adulthood to old age: explaining age differences in loneliness. Int. J. Behav. Dev. 46, 39–49 (2022).
- Clark, D. M. T., Loxton, N. J. & Tobin, S. J. Declining loneliness over time: evidence from American colleges and high schools. Pers. Soc. Psychol. Bull. 41, 78–89 (2015).
- Luchetti, M. et al. The trajectory of loneliness in response to COVID-19. Am. Psychol. 75, 897–908 (2020).
- Hawkley, L. C. & Capitanio, J. P. Perceived social isolation, evolutionary fitness and health outcomes: a lifespan approach. Philos. Trans. R. Soc. B 370, 20140114 (2015).
0 Yorumlar